Bamako en Dogon

Ondanks dat we eigenlijk geen souvenirs wilde kopen hadden we zin om het Artisinaat te bezoeken. De plek in Bamako waar alles wordt gemaakt en verkocht. En omdat haar Nicaraguaanse slippers het hadden begeven was er ook een goede reden om er naar toe te gaan.
Het is een grote markt waar aan de ene kant al het handwerk buiten wordt gemaakt en aan de andere kant de spullen die klaar zijn worden verkocht. Veel hout snij werk, sieraden, kaarten en slippers. Het is bijzonder om te zien hoe ze alles met de hand maken en met welk gereedschap. Een stuk hout wordt met een vijl en schuurpapier omgetoverd tot een mooi beeldje. Natuurlijk willen alle verkopers dat we in hun winkeltje komen kijken en als we ze moeten geloven geven ze alles bijna voor niks weg.
Zij keek alleen maar naar de wand met slippers en had binnen 2 seconden 5 paar voor zich staan. Er zaten hele leuke bij, alleen wil ze perse een lusje voor haar teen omdat dat lekkerder loopt. Geen probleem, dit werd ter plekke gemaakt zodat ze uiteindelijk precies de slippers heeft die ze wil. Het is een gezellige boel op het artisinaat en voor we het in de gaten hadden was de dag voorbijgevlogen.
We moesten onze visa in Mali verlengen en toen we de spullen bij elkaar zochten bleek dat we niet genoeg pasfoto's hadden. Iemand die we goed kennen heeft een bijbaantje als fotograaf en hielp ons uit de brand. Wederom ontdekken we dat de gemiddelde Malinees geen rekenwonder is. Niet vreemd als je nooit naar school geweest bent maar slecht voor de zaken. Een velletje met 4 foto's kost 1500 CFA. Aangezien we nog veel landen te gaan hebben bestellen voor ieder 5 velletjes dus 10 in het totaal. Zelfs met de rekenmachine is 10 x 1500 erg ingewikkeld en moeten we uiteindelijk zelf vertellen wat het totaalbedrag is.
De visa verkrijgen ging van een leien dakje en voor de verandering was de prijs een keer lager dan in de Lonely Planet stond aangegeven.
Omdat Alphonse niet snel vrij kon krijgen werd het uitstapje naar Dogon-land nog even uitgesteld. We maakten een dagtochtje naar een gebied met grotten en watervallen om de drukte van de stad even te ontvluchten. Het was een hele klim en met weinig schaduw om in te lopen was 4 km een heel eind. Maar het was de moeite waard! We klommen de natuurlijke brug op en hadden schitterend uitzicht. De watervallen waren nog eens 17km verder lopen en dat zagen we toch even niet meer zitten. We kletsten nog wat bij het dorpje en zo kwamen we erachter dat er een stukje verderop nog een mooie grot te zien was waar we met de auto redelijk dichtbij konden komen. De weg er naartoe vinden viel niet mee en de bewoners in de omgeving leken het ook niet precies te weten. We moesten dwars over het schoolterrein heen en ietsje verder de auto parkeren. Een jongen van een jaar of 13 liep zwijgend en glimlachend met ons mee. De klim was erg steil en de hitte en het vele roken begonnen vooral haar parten te spelen. Iedere keer als we uitrustten bleef de jongen wachten. Hij leek het nodig te vinden om ons de weg te wijzen terwijl er maar een pad liep en verdwalen dus simpelweg onmogelijk was. Bovenaan wachtte ons wel een verassing, in de grot was er een miniwatervalletje waar we ons lekker konden afspoelen en de rotsen waren bekleed met groene varens. We hebben er uren zitten genieten en de jongen ging op een afstandje liggen slapen.
Verder omhoog was er nog een uitkijkpunt maar zij had het even gehad met klimmen en bleef zitten waar ze zat. Hij kwam een kwartiertje later stralend terug. De klim was voor hem volledig de moeite waard geweest want bovenop de berg lag er een cobra op hem lag te wachten. Aangezien hij dol op slangen is kon zijn dag niet meer stuk.
Vies en plakkerig kwamen we weer terug bij Wobbel en we genoten ervan dat we direct onder de douche konden springen voordat we moe en voldaan terug naar de drukke stad reden.
In het weekend gingen we op bezoek bij Jack en zijn vrouw. Een leger kinderen wachten ons op en het was een beetje raden welke van Jack waren. Op een na die als twee druppels water zijn vader lijkt. Totaal hebben ze nu 5 kinderen waarvan de jongste een tweeling van 6 maanden oud is. En natuurlijk moesten we direct met ieder een baby op schoot op de foto. Hij met Augustine en zij met Augustijn…die uiteraard geboren zijn in Augustus.
En daar zaten we dan met ons blanke huidje tussen wel 20 kinderen die geen woord Frans spraken. We hadden wat kadootjes meegenomen voor de kinderen van Jack en Katherine maar het leek ons niet zo'n goed idee om deze buiten te geven met alle kinderen uit de wijk eromheen. Maakt niet uit zei Jack we gaan zo toch binnen eten………
Thuis kookt Katherine en we kregen een maaltijd aangeboden. Dat we een uur eerder het door Jack met zorg gemaakte middagmaal naar binnen hadden gewerkt was geen goed excuus..
De kinderen bewonderen eerst binnen de kadootjes maar vertrokken daarmee snel naar buiten om ze aan de andere te laten zien. Jean Marie is een gehandicapte jongen en kan niet praten maar toen een van de andere jongens zijn autootje wilde pakken kwam er toch een behoorlijk geluid uit zijn mond. Ondanks zijn handicap is het duidelijk een bijdehandje, met in de hand het autootje daagt Jean Marie een veel groter jongen uit om vervolgens mank, maar hard weg te rennen als deze zijn autootje wil pakken. Sommige dingen zijn overal hetzelfde….

Na het weekend stonden we vroeg op om samen met Alphonse naar Dogon land te vertrekken.
Het was een lange rit waar we anderhalve dag over deden. Onderweg zongen we uit volle borst met de cd speler mee. Alphonse wilde graag engels leren dus gaven we met behulp van de muziek een beetje les. S'avonds werd voor het eerst werd ons logeerbed in gebruik genomen en zoals we verwachtten sliep onze loge als een roosje op het zachte bed.
De volgende dag kwamen we in Bandiagara aan waar de gidsen als bijen om ons heen zoemde.
Na een uur of 2 onderhandelen over de prijs gingen we uiteindelijk met Ibrahim op stap.
De weg naar het eerste Dogon dorp ging over piste en omdat er maar plaatst voor 3 is in de cabine, ging zij achterin het woongedeelte. Het voelde alsof Wobbel trappen op en afging en in combinatie met de 45 graden achterin kwam ze er na anderhalf uur kotsmisselijk uit.
Na snel wat spullen bij elkaar gezocht te hebben, water gedronken te hebben gingen we te voet verder en lieten Wobbel een paar dagen achter op een kampement.
De natuur was al snel overweldigend mooi en we genoten van de rust. Voor Alphonse was het de eerste keer in dit deel van Mali en het maakte veel indruk. De hoge bergen en uitgestrekte valei is niet te vergelijken met het gebied in en om de grote stad. We hadden geluk dat de zon niet fel scheen zodat het lopen een makkie was. Ibrahim vertelde dat de bevolking over het algemeen 2 geloofsovertuigingen heeft waarvan een altijd het animisme is. De mensen voeren allerlei rituelen uit om ervoor te zorgen dat de aarde goed voor ze zorgt. Er worden ook offers gegeven. Toen zij vroeg wat voor offers gaf Ibrahim aan dat het nu vooral dieren zijn en dat er officieel geen mensenoffers meer gegeven worden..met de nadruk op officieel…
Het was de eerste dag geen lange maar wel een hele mooie tocht over rotsen en door een bos van Baobab bomen. Dit is de levensboom van Mali die zo lelijk is dat ie mooi wordt. Het lijkt alsof deze boom op zijn kop in de grond gezet is. Alles wordt gebruikt; de schors om touw van te maken, de vrucht voor brood en de bladeren worden omgetoverd tot saus.
Regelmatig komen er kinderen op ons afgerend die spontaan onze hand pakken om vervolgens een heel eind mee te lopen. Ze willen weten hoe we heten en of we een kado hebben. Daarmee houd hun de kennis van het Frans op en volgen er een heleboel woorden die we niet verstaan. De grote glimlachen van de kinderen zijn vertederend en het raakt ons om te zien hoe hard zelfs de hele kleine kinderen hier op het platteland moeten werken.
Toen we in het donker op het kampement zaten te eten hoorden we vrouwen zingen en klappen. Dit was volgens Ibrahim voor de aarde en de hemel.
In Dogon is geen elektriciteit en het was pikdonker om ons heen. Vanuit Nederland hebben we ongeveer 8 zak/hoofdlampen mee genomen en beiden waren we in onze haast niet op het idee gekomen om er een in onze rugzak te stoppen. Niet echt slim maar het weinige licht maakte de sfeer mysterieus.
Voordat we het dak op gingen om te slapen hoorde we vanuit de rotsen geschreeuw en hoopten dat het geiten of zo waren. Ondanks dat er weinig sterren stonden had het wel iets om buiten te slapen. Half wegdromend dacht zij even dat er een vogel op haar poepte want er kletste iets nats op haar arm. Al gauw bleek dat bij hem ook het geval en het drong tot ons door dat het regen was. We waren al bijna vergeten hoe dat voelde en in dit warme land was het niet onaangenaam. Ook Alphonse werd weer wakker en de eerste 10 minuten genoten we van de verfrissende druppels. Toen het echter veranderde in een tropische regenbui vluchtten we met ons matras naar beneden onder het afdak.
Erg vreemd voor de tijd van het jaar en toen we zodra de regenbui ophield een feestende menigte hoorde vroegen we onszelf toch even af wat het offer geweest was. Voor zo'n groot cadeau moet het wel heel goed geweest zijn.
Na een gebroken nacht gingen we de volgende ochtend vroeg op pad. We zouden die dag 11 km lopen met een tussenstop. En weer was het bewolkt waardoor het klimmen en lopen door het mulle zand niet echt zwaar was.
Ibrahim vertelde onderweg over de geschiedenis van Dogonland. De eerste bewoners waren de Pygmeeën die kleine gaten in de rotswanden hadden gemaakt en als huizen gebruikten. De Telem verjaagde de Pygmeeën en gebruikte deze huisjes als opslag. Zelf bouwden ze huisjes tegen de rotswand. Daar wonen de Dogon nu en als we ze de hele dag zien klauteren begrijpen we eigenlijk niet goed waarom ze niet gewoon beneden in de valei gaan wonen..
Misschien heeft het met het geloof te maken want er zijn heel veel regeltjes die we niet begrijpen. De dorps chef moet zijn leven lang boven in een rots blijven zitten, waar hem door de onderdanen eten en drinken wordt gebracht. Niet echt een aangename gedachten maar als de ere titel van dorps chef word afgewezen wordt degene verbannen. Ook weer geen leuk alternatief voor de meeste dorpelingen. Als er een zwangere vrouw dood gaat moet de man er in zijn nakie eropuit om de kwade ziel in een vreemde vrouw te dumpen. (In westerse benaming heet dat gewoon verkrachting). De vrouwen in het dorp zijn op de hoogte van het sterfgeval en zorgen ervoor dat ze niet alleen buiten lopen. De man moet daarom vaak een heel eind lopen en blijft soms een maand in zijn adamskostuum weg.
Zo volgt het ene gruwel verhaal naar het andere en als we om ons heen het prachtige natuurgebied zien en de rust voelen lijkt het allemaal wat onwerkelijk. Misschien wordt het een en ander ook wel wat aangedikt om het interessanter te maken voor de toeristen.
Alphonse is de grote stad Bamako behoorlijk beu en zou graag op het platteland wonen. Dogon is na al die verhalen echter duidelijk geen plek om naar toe te verhuizen voor onze vriend.
S'avonds eten we rijst met kip en zij schiet nogal uit met de piment (=heel heet poeder)
We zijn moe en nadat we onder een handig in elkaar gezette douche het zweet van ons af hebben gespoeld gaan we vroeg het dak op.
De volgende ochtend voelt ze gelijk dat de piment in haar darmen tekeer gaat. Het lijkt een regel te worden op reis dat zij altijd de meest oncomfortabele plaatsen uitkiest om aan de diaree te zijn. In de stad zijn er westerse toiletten genoeg maar hier in Dogonland moet ze het doen met een Afrikaans toilet. Hurken boven een veel te klein gat waar van alles beweegt tot ze kramp in haar benen krijgt maakt dat behalve de darmen haar maag ook in opstand dreigt te komen. Geen prettig vooruitzicht om zo de hele dag te moeten wandelen. En goed voorbereid als we zijn kwamen we erachter dat we niet alleen de zaklamp maar ook de anti diaree pillen in Wobbel hadden laten liggen. De eerste 5 km gaan redelijk en gelukkig kwamen we in het eerste dorp een fransman tegen die wel zo slim is geweest om medicijnen in de rugzak mee te nemen. De rest van de tocht verliep hierdoor weer soepel al was het klimmen zwaar. Tegen de steile wand aan liepen we te hijgen en te puffen. Vol ontzag kijken we naar de Afrikaanse vrouwen die ons op blote voeten en met emmers op hun hoofd gemakkelijk inhalen.
Tegen het einde van de middag bereiken we Wobbel en we moeten ons haasten om voor het donker in Bandiagara te zijn. Dit keer gaat Alphonse achterin en kan zij de "weg"zien. Voorin ziet het er allemaal minder ernstig uit en Wobbel hobbelt er zonder problemen overheen.
Nadat we Ibrahim hebben afgezet en bedankt zoeken we een plek om te overnachten langs de weg. We hebben nog anderhalve dag over en besluiten eerst naar Djenne te gaan en vervolgens een omweg te maken naar Koutiala waar de familie van Alphonse woont.
In Djenne blijven we maar 2 uurtjes want behalve de grootste uit klei gemaakte moskee ter wereld is er niets te zien. De gidsen in Djenne laten ons rustig wandelen en we denken dat dit komt omdat ze Alphonse voor onze gids aanzien. In werkelijkheid is het andersom want voor ons is het niet de eerste keer dat we daar zijn en we kennen de weg. Opvallend is dat we in dit drop redelijk veel toeristen tegen komen en dat ze echt allemaal zonder uitzondering Nederlands blijken te zijn. Net als wij is ook Alphonse niet echt onder de indruk van het grote toeristentrekpleister Djenne en we gaan snel verder naar Koutiala. Voor de moeder en broers van Alphonse is het een grote verassing dat we langskomen. Alphonse heeft ze een jaar niet meer gezien want het is niet dichtbij en veel vrije dagen hebben de Malinezen niet. We worden warm onthaald en het is erg leuk om de familie te leren kennen. We zijn wel blij dat Alphonse op de hoogte is van het feit dat wij het Malinese hoofdvoedsel (To) echt niet naar binnen krijgen. Dit is een soort drilpudding met een saus die eruitziet als snot en nog viezer smaakt..Zodra Alphonse ziet dat dit in de pan zit springt ie met zijn broer op een brommertje en wij zijn opgelucht als ze terugkomen met varkensvlees en gebakken aardappeltjes.
De volgende ochtend lijkt het erop dat Alphonse malaria heeft opgelopen en we schrikken hiervan. Alphonse maakt zich echter helemaal geen zorgen, gaat naar de apotheek geeft zichzelf een spuitje en is dan klaar voor vertrek. Het is wel handig om een huis op wielen te hebben zodat Alphonse onderweg nog een uurtje kan gaan slapen achterin en daarna lijkt er niets meer aan de hand te zijn.
We hebben genoten van ons gezamenlijke uitstapje en rijden een beetje weemoedig de grote vieze drukke stad weer in. Wij kunnen lekker uitrusten bij Ome Jan en Alphonse gaat dezelfde avond alweer aan het werk.
Nog een laatste week hier en dan gaan we ons zwerversbloed weer de ruimte geven...